Đối với nhiều người biết rõ về cấu tạo và cách thức hoạt động của máy CNC (máy cắt dây EDM, máy tiện CNC, máy phay CNC,…) thì không lạ gì bộ phận Encoder.
Nhưng còn với nhiều bạn mới tìm hiểu về lĩnh vực này thì có lẽ vẫn chưa hình dung được nguyên lý và cách hoạt động của nó.
Ở bài viết này, Văn Thái sẽ giới thiệu đến các bạn một cách chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và phân loại các dòng Encoder sau đây:
- Giới thiệu về Encoder:
Encoder là một bộ phận rất quan trọng trong sơ đồ cấu tạo của máy CNC. Có thể dễ hình dung rằng nó giống như bộ phận công tơ mét ở xe máy hay ô tô, nó sẽ đo đạc và hiển thị các thông số về tốc độ của máy cho người sử dụng biết thông qua hệ thống giám sát của máy tính điều khiển.
Encoder ở các hệ thống điều khiển tự động là bộ phận để đo lường dịch chuyển thẳng hoặc góc, đồng thời chuyển đổi vị trí góc/vị trí thẳng mà nó ghi nhận được thành tín hiệu nhị phân.
Chính nhờ những tín hiệu nhị phân này mà hệ thống vi tính cho ta biết được vị trí chính xác của trục hoặc bàn máy.
- Cấu tạo của Encoder:
Được cấu tạo gồm một đĩa tròn xoay, quay quanh trục. Trên đĩa được đục lỗ (rãnh), khi đĩa này quay và chiếu đèn led lên trên mặt đĩa thì sẽ có sự ngắt quãng.
Khi đó, phía mặt bên kia của đĩa, người ta đặt một con mắt thu (photosensor) để thu nhận tín hiệu từ đĩa quay.
- Nguyên lý hoạt động của Encoder:
Với các tín hiệu có ánh sáng chiếu qua, hoặc không có ánh sáng chiếu qua, người ta ghi nhận được đèn led có chiếu qua lỗ hay không. Số xung đếm được và tăng lên nó tính bằng số lần ánh sáng bị cắt!
Giả sử trên đĩa chỉ có 1 lỗ duy nhất thì cứ mỗi lần con mắt thu nhận được tín hiệu đèn led thì có nghĩa là đĩa đã quay được 1 vòng.
Đây là nguyên lý hoạt động của loại Encoder cơ bản, còn đối với với nhiều chủng loại khác thì đương nhiên đĩa quay sẽ có nhiều lỗ hơn và tín hiệu thu nhận cũng sẽ khác hơn.
- Phân loại các loại Encoder:
Encoder có nhiều xuất xứ và chủng loại khác nhau và được phân loại theo 2 loại chính như sau:
- Encoder tuyệt đối (adsolute encoder): sử dụng đĩa theo mã nhị phân hoặc mã Gray.
- Encoder tương đối (encremental encoder): có tín hiệu tăng dần hoặc theo chu kỳ.
- Encoder kiểu tuyệt đối:
Encoder kiểu tuyệt đối có kết cấu gồm những phần sau: Bộ phát ánh sáng (LED), đĩa mã hóa (có chứa dải băng mang tín hiệu), một bộ thu ánh sáng nhạy với ánh sáng phát ra (photosensor).
Đĩa mã hóa ở encoder tuyệt đối được chế tạo từ vật liệu trong suốt, người ta chia mặt đĩa thành các góc đều nhau và các đường tròn đồng tâm.
Các đường tròn đồng tâm và bán kính giới hạn các góc hình thành các phân tố diện tích.
Tập hợp các phân tố diện tích cùng giới hạn bởi 2 vòng tròn đồng tâm gọi là dải băng. Số dải băng tùy thuộc vào công nghệ sản xuất (chủng loại sản phẩm), ứng với một dải băng ta có một đèn LED và một bộ thu.
- Encoder kiểu tương đối:
Về cơ bản thì Encoder kiểu tương đối đều giống nhau, chỉ khác ở đĩa mã hóa. Ở encoder tương đối thì đĩa mã hóa gồm 1 dải băng tạo xung. Ở dải băng này được chia làm nhiều lỗ bằng nhau và cách đều nhau (có thể chất liệu trong suốt để ánh sáng chiếu qua).
Khi đĩa quay và ánh sáng chiếu được 1 lỗ thì bộ thu (photosensor) nhận được tín hiệu từ đèn LED thì encoder sẽ ghi nhận giá trị lên 1 biến đếm.
Ngoài ra encoder còn được phân loại theo kiểu giao tiếp,v.v…
- Ứng dụng của Encoder trong ngành gia công cơ khí:
Trong cấu tạo của máy CNC thì encoder được trang bị như là một thiết bị nhằm đo lường và tìm được vị trí chính xác của các trục máy cũng như vị trí cắt. Nhờ vậy mà việc gia công bằng máy CNC sẽ đạt được sự chính xác cao nhất.
Các thông số mà encoder ghi nhận sẽ được báo về hệ thống kiểm tra của máy vi tính thông minh, từ đó có thể điều chỉnh lại vị trí từng chi tiết nhỏ hay vị trí cắt dao cắt nhằm sửa chữa lỗi và hạn chế sai sót.
Trên đây là bài giới thiệu về Encoder, Văn Thái hy vọng đã giúp cho các bạn dễ dàng hình dung ra chức năng, cách thức hoạt động của bộ phận cực kỳ quan trọng này của máy CNC. Từ đó có cái nhìn tổng quan và dễ dàng xử lý những vấn đề trong quá trình vận hành máy. Các bạn nếu có thắc mắc hay cần thêm thông tin gì có thể comment dưới bài viết và nếu các bạn có nhu cầu cần thay mới hay đầu tư thêm các vật tư và linh kiện EDM để máy được hoạt động tốt hơn thì hãy liên hệ với công ty của mình nhé. Với hơn nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phân phối dao cụ cắt gọt cơ khí, dây đồng và linh phụ kiện cho máy cắt dây EDM , chúng tôi cam kết mang đến những sản phẩm chính hãng, uy tín, chất lượng với giá thành cạnh tranh và dịch vụ hậu mãi tốt nhất. Khi đến với chúng tôi, đặc biệt quý khách sẽ được tư vấn chu đáo tận tình, giải quyết những vướng mắc băn khoăn, giảm thiểu được chi phí đầu tư, đạt được hiệu quả cao nhất.
Lựa chọn Văn Thái và các sản phẩm do Văn Thái cung cấp quý khách sẽ vô cùng hài lòng vì chúng tôi có:
- Dịch vụ giao hàng tận nơi và nhanh chóng.
- Hậu mãi tốt.
- Sản phẩm giá thành hợp lý, chủng loại đa dạng.